www.apbezpieczenstwo.fora.pl

gosiulkahej

Romantyzm
Adam Czartoryski (1770-1861) „Essai sur la Diplomatie” Prawo natury traktowano, jako dane od Boga i możliwe do poznania w drodze emocjonalnego odczuwania.Prawo to posiada charakter uniwersalny i powinno regulować tak stosunki między jednostkami jak i między narodami i państwami w oparciu o zasady sprawiedliwości i życzliwości. Głosił równośc jednostek wobec Boga i równość wszystkich naodoów jako równoprawnych podmiotów życia międzynarodowego. Broniąc pluralizmu narodowego,potępiając przemoc w stos międzynar jako niemoralną i niespr uzasadniał prawo każdego narodu do politycznej,gospodarczej i kulturalnej niezależności .Jest to prawo niezbywalne i wszelkie próby zniewolenia jednych narodów przez drugie ,interwencje w sprawy wew. państw i narodów,zmierzające do odebrania im bytu państwowego uznać trza za niemoralne. Działania te stanowią źródło wojen.
Józef Maria Hoene-Wroński (1776-1853) „Metapolityka” popierał zasadę pluralizmu i suwerenności politycznej praworządnie zorganizowanych narodów traktując je jako fragment procesu racjonalizacji życia społ.i uniwersalnego „postępu ludzkości do doskonałości”.Zgodnie z istotą mesjanizmu postęp ten stanowi sens istnienia ludzkości .Głosił potrzebę zapobiegania wojnie i rewolucji oraz zachowania pokoju wew.i zew. nie wykluczał możliwości wojen które w istniejącej sytuacji służyłyby realizacji tendencji historycznej zmierzającej do trwałego pokoju i moralnej doskonałości. Federacja jako model stosunków międzynar opartych na zasadzie równowagi polit. suwerennych państw
Wojciech Bogumił Jastrzębowski (1799-1882) „Traktat o wiecznym przymierzu między narodami ucywilizowanymi. Konstytucja dla Europy.”Nie państwo ani nie władze państwowe lecz naród stanowi o własnym bezpieczeństwie wew i zew dla obrony którego może i powinien zawierać sojusze „obronne służące” nie tylko obronie własnej niepodległości ale bezpieczeństwa Europy.Formułuje koncepcję federacji państw cywilizowanych
August Cieszkowski (1814-1894) „Prelegomenie do historiozofii” „Ojcze Nasz” twórca Pol „filozofii czynu”.Odwołując się do chrześcijańskiej idei miłości bliźniego stosował ją do stos między jednostkami i między narodami.Zakładał że w przyszłości nastąpi królestwo Boże na ziemi cechujące się doskonałym ustrojem państwowym i właściwymi stos międzynarodowymi tj.stosunkami polegającymi na odrzuceniu wszelkiej dyskryminacji narodowej i przyjęciu zasady politycznego i kulturalnego równouprawnienia narodów.Realizacji tego celu sprzyjać będzie rozwój „techniki destrukcyjnej” stosowanej w wojnach, uświadamiającej ludziom cały ich bezsens i przekonującej o pozytywnych stosunkach trwałego i sprawiedliwego pokoju. Federacja jako wspólna ojczyzna ludzkości,formułuje model instytucji ponadpaństwowej czuwającej nad przestrzeganiem zasady tolerancji,pokojowym rozstrzyganiem sporów i zapobieganiem konfliktom i swobodną wymiana idei,wiedzy
Karol Libelt (1807-1875) podkreślał konieczność rezygnacji w stos międzynarodowych z dominacji politycznej i kulturalnej,poszanowania suwerenności narodowej i zasady równoprawności państw i narodów. Dla obrony i odzyskania utraconej niepodległości dopuszczał „wojnę narodowowyzwoleńczą” podkreślając jej sprawiedliwy charakter.
Bronisław Trentowski (1808-1869) „Stosunek filozofii do cybernetyki” przeciwstawiał się tzw.wojnom niekoniecznym (podboje,wojny zaborcze),usprawiedliwiał i aprobował walkę narodowowyzwoleńczą.Walka taka jest „celowa i słuszna” prowadzi do odzyskania niepodległego bytu państwowego.
Adam Mickiewicz (1798-1855) „Księgi Narodu i Pielgrzymstwa Polskiego” usprawiedliwiona jest jedynie wojna narodowowyzwoleńcza utrwala ona braterstwo ludów,którą to ideę potwierdzały doświadczenia walk nw.w okresie Wiosny Ludów.
Zygmunt Krasiński (1812-1859) „Pisma” brak suwerenności i ucisk narodowy stwarzają zagrożenie dla pokoju powszechnego. Aprobował wojny mające na celu wyzwolenie narodowe a nie był za kojarzącymi się z rewolucją społ.
Piotr Ściegienny (1800-1890) „Złota książeczka” potępiał wojny zaborcze i podboje narodów oraz wszelki ucisk jako niemoralny i sprzeczny z istotą sprawiedliwości.Dopuszczał „wojnę ostatnią” która wypleni przyczyny zła w stosunkach wew. i międzynarodowych i doprowadzi do sprawiedliwego i powszechnego pokoju.Odwoływał się do chrześcijaństwa,do nakazu miłości bliźniego pisząc że „Nie na to Bog stworzył ludzi, aby się zabijali, ale aby rośli i rozmnażali się”

gosiulkahej

mam pytanie czy wie ktoś czy na kolosie będzie oświecenie polskie?

jerychowa

na jakim kolosie??
to my mamy zapowiedzianego kolosa, bo ja już się pogubiłam ;D

megusia

Problemy bezpieczeństwa, wojny i pokoju w polskiej myśli filozoficznej okresu Oświecenia

Problemu wojny i pokoju zajmowały również istotne miejsce w pracach najważniejszych przedstawicieli filozofii Oświecenia w Polsce, którzy ujmowali bezpieczeństwo w kontekście dążeń do wolności, niepodległości, sprawiedliwości, w stosunkach miedzy ludźmi, jak i między narodami i państwami. Zgodnie z istotą i charakterem filozofii oświeceniowej wierzyli oni w możliwość ograniczenia samego zjawiska wojny jak i powodowanych przez nią niszczycielskich skutków m.in. w drodze niezbędnych reform gospodarczych i politycznych, odpowiedniego wychowania, szerzenia oświaty, kształtowania kultury moralnej i prawnej obywateli. Problemami bezp., wojny i pokoju zajmowali się tacy przedstawiciele jak : Stanisław Leszczyński, Józef Kajetan Skrzetuski, Hugo Kołłątaj, Stanisław Staszic.
Stanisław Leszczyński
Król Polski, świadek spustoszeń dokonanych w trakcie wojny północnej, zwolennik reform( opowiadał się m.in. przeciwko poddaństwu chłopów i domagał się ograniczenia liberum veto) społecznych i politycznych, propagator pokoju między narodami. Krytykował nierealne, jego zdaniem wizje „wiecznego pokoju” wskazywał m.in. w traktacie „ o utwierdzeniu pokoju powszechnego”, że zamiast projektów i planów pełnych utopii, opartych głownie na przesłankach moralnych, należy stworzyć taki porządek międzynarodowy, który sprawy pokoju będzie odbierał na realnych czynnikach. Utrzymaniu „sprawiedliwej równowagi międzynarodowej” sprzyjać miały głównie tzw. państwa republikańskie (Anglia, Holandia, Szwajcaria, Genua, Szwecja, Polska) nastawione na pokojowe współżycie. Powinny zawrzeć między sobą pakt „wieczystego przymierza”, które czuwałoby nad przestrzeganiem praw w stosunkach międzynarodowych. Dopuszczał możliwość, a nawet konieczność- w określonych warunkach- wojny obronnej.

Hieronim Stroynowski
Stwierdzał, że tak jak jednostce tak i narodowi przysługuje suwerenne prawo decydowania o swoim losie. Potępiał wszelkie nienaturalne i szkodliwe akty podłości i zależności jednych państw i narodów wobec drugich. Uważał, że powinny być pokojowe stosunki międzynarodowe, uwzględniając „wzajemne powiązanie i wspólne potrzeby ludzi”, a zarazem dostrzegał zróżnicowanie narodów co do zasobów naturalnych dlatego uważał konieczność pokojowej współpracy między nimi w dziedzinie ekonomicznej, politycznej i moralnej, współprace, która będzie gwarantowała każdemu narodowi bezpieczeństwo i pokój. Uważał, że wojna jedynie przynosi ofiary i szkody( m.in. marnowanie dużej części dochodów publicznych, zmniejszenie liczby ludności, utrudnienie handlu), a pokój jest to stan stosunków w których narody są bezpieczne i wolne, gwarantuje wymianę dóbr materialnych i wartości duchowych, przyczyniając się do rozwoju społeczeństwa i rozwoju. Uważał, że każdy naród ma prawo do : nienaruszalności własności i wolności narodowej, do obrony naruszeń tych wartości- nawet w formie działań wojennych, do pomocy międzynarodowej w wypadku nieszczęścia czy kataklizmu, swobodę handlu. Autor „Nauki prawa przyrodzonego” zdawał sobie sprawę że te naturalne prawa( uprawnienia) są często gwałcone, umowy niedotrzymywanie, że prowadzi się nadal krwawe wojny. Krytykował wojny niesprawiedliwe, ale dopuszczał możliwość prowadzenia wojen sprawiedliwych, koniecznych dla obrony własności i wolności narodu.
Taka wojna może mieć miejsce jego zdaniem w dwóch przypadkach : w przypadku obrony przed napaścią nieprzyjaciela, który chce odebrać na drodze przemocy własność i wolność i gdy udzielamy pomocy innemu państwu.

Józef Kajetan Skrzetuski
Uważał, że zachowanie pokoju jest „wspólnym interesem” wszystkich narodów i dopuszczał prowadzenie wojen sprawiedliwych, koniecznej dla obrony zagrożonej własności i wolności narodu. Wojna sprawiedliwa była koniecznym następstwem naruszenia pokoju i środowiskiem umożliwiającym jego ponowne przywrócenie. W przeznaczonej dla młodzieży publikacji „ Historia polityczna dla szlachetnej młodzi” ukazał okropność wojen, i właśnie tutaj opowiada się o wojnie sprawiedliwej. Koncepcja Skrzetuskiego na temat powszechnego związku narodów jako instytucji stojącej na straży bezpieczeństwa i pokoju zakłada utworzenie federacji państw europejskich opartej o zasady suwerenności wszystkich państw członkowskich i ich równości wobec prawa. Ukazywał on szkodliwość wojny nie tylko w wymiarze ekonomicznym, ale także politycznym, demograficznym, moralnym, a także w sferze całej cywilizacji i kultury. Podkreślał rolę wychowania obywatelskiego które polegało na uświadamianiu o skutkach i istocie wojny i pokoju, na mobilizowaniu ich do obrony najważniejszych wartości indywidualnych i społecznych tj. bezpieczeństwo, suwerenność narodowa, własność, wolność.

Hugo Kołłątaj
Jeden z najwybitniejszych pisarzy i działaczy politycznych tego okresu, członek Komisji Edukacji Narodowej, współautor Konstytucji 3 Maja. Stworzył system filozofii i etyki społecznej, w którym istotne miejsce zajęły kwestie bezpieczeństwa, wojny i pokoju. Analizując historie ludzkości stwierdził że cechowały ją m.in. ciągłe konflikty i wojny, a celem wojny było podporządkowanie państwom silniejszym państw słabszych, zagarnięcie ich bogactw i terytoriów, zmuszenie podbitych ludów do niewolniczej pracy dla siebie. Przypominając czas „ Złotego Wieku”, kiedy ludzie troszczyli się o lepsze poznanie świata, o wygodniejsze i bezpieczniejsze życie. Stwierdza, że ten stan był zgodny z natura czł., którego celem było zapewnienie sobie i najbliższym najlepszych warunków do życia, ochrony. Wojny i despotyczne formy rządów pojawiły się,jego zdaniem dopiero w „przypadkowym społeczeństwie”. Zdaniem Kołłątaja nie mogąc się wzajemnie zrozumieć i porozumieć ludzie popadali w konflikty, wówczas to pojawia się „wojna miedzy wszystkimi” będąca największym nieszczęściem społecznym. Nie potępiał wojny w sposób absolutny. Uważa ,że wojny wyzwoleńcze w celu odzyskania niepodległości i odzyskania dóbr są usprawiedliwione jako naturalna reakcja na sprzeczne z prawem natury podboje i przemoc. Traktuje wojnę jako jedną z dróg do pokoju, a uzyskanie długotrwałego pokoju między narodami to długotrwały i żmudny proces zmian społecznych, gospodarczych, politycznych, militarnych i edukacyjnych. Uważał, że osiągnięcie tego celu będzie możliwe jeśli narody staną się praworządne i będą potrafiły zintegrować się w imię wspólnego dobra jakim jest pokój międzynarodowy.

Stanisław Staszic
Uczony filozof, działacz i pisarz polityczny, reprezentant reform społecznych w okresie Sejmu Czteroletniego. On również jak inni przed nim powoływał się na prawo natury i zgodne z nim prawo narodów. W ogłoszonych w 1790 roku „Przestrogach dla Polski” wyrażał przekonanie, iż Prawami narodów są prawa człowieka powszechniej wzięte. Jak z natury każdy człowiek ma rozum i moc na obronę swoich praw, tak każdy naród mieć powinien wolność używania swojej mocy i rozumu na obronę swoich praw, nie na wydzieranie praw narodom drugim. Staszic wskazywał, że wojna pojawiła się dopiero na określonym etapie rozwoju społecznego jako wyraz egoistycznych dążeń jednostek i grup, zmierzających do zajęcia obcych terytoriów, zdobycia bogactw, zniewolenia innych i zmuszenia ich do pracy dla siebie. Wojny realizujące te cele uważał za sprzeczne z prawem natury i dlatego niesprawiedliwe, zaborcze, godne potępienia. Staszic tak definiował istotę tych wojen : ta każda wojna jest niesprawiedliwa, którą zaczyna ktokolwiek dla innego pożytku, nie dla ocalenia praw narodów ani do przywrócenia jakiemu ludowi wrodzonej wolności towarzystwa z tym, z kim dobrowolnie zechce, albo obierania sobie rządu takiego, jaki mu się podoba.(…)Ta każda wojna, która nie wraca człowiekowi praw przyrodzonych(Pr natury), ale tylko przenosi narody z jednej niewoli w drugą, jest skutkiem gwałtu, jest rozbojem człowieczeństwa, jest kłótnią tyranów, których łupem rodzaj ludzki. Ale także wg niego jest drugi rodzaj wojen-wojny sprawiedliwe, które bronią własności i wolności lub je przywracają likwidując zniewolenie. O wojnach takich Staszic pisał : Wojna jest ustawą Stwórcy, zgadza się z rozporządzeniem Stwórcy, kiedy jej końcem jest ocalenie rodu ludzkiego. Wojna jest to jedyny sposób, który Najwyższy Prawodawca podał ludziom do obronienia swoich praw, dla oswobodzenia się od gwałcicielów. Tylko taka wojna jest godziwą i sprawiedliwą, która broni praw ludzi. Staszic nie tylko uzasadniał i usprawiedliwiał takie wojny, ale także dopuszczał ich prowadzenie w sytuacji, gdy zawiodą wszystkie inne-pokojowe środki rozstrzygania sporów międzynarodowych. Podobnie jak Kołłątaj popierał dążenie do utworzenia silnej armii, która pozwoliłaby przeciwstawić się innym zaborczym państwom. Wyrażał przekonanie, że z czasem wszelkie wojny zostaną wyeliminowane z życia ludzi i zastąpione stosunkami pokojowymi. Wierzył, że w przyszłości zapanuje trwały pokój, jako niezbędny warunek bezpieczeństwa i szczęścia ludzi. W takim świecie istotną rolę odgrywać będzie prawo narodów zgodne z prawem natury, prawo gwarantujące wolność czł., i możliwość decydowania o własnym losie, o własności uzyskanej własną pracą.