www.apbezpieczenstwo.fora.pl

anetka120805 · Wysłany: Śro 20:49, 07 Mar 2012 Temat postu: nieprzystosowanie społeczne

DEFINICJE NIEPRZYSTOSOWANIA SPOŁECZNEGO

Według Marii Grzegorzewskiej

To brak podatności dzieci i młodzieży na normalne (stosowane powszechnie) metody wychowawcze, co skłania instytucje i rodziców do poszukiwania „specjalnych metod wychowawczych, medyczno-psychologicznych i medycznych

Według Wincentego Okonia

Stan w którym pojawiają się trudności adaptacji jednostki do otoczenia społecznego. Przyczyny n.s. są dwojakie: wiążą się z jednostką bądź ze środowiskiem, przyczyny zależne od jednostki obejmują niedorozwój umysłowy, braki charakteru, nieprawidłowy rozwój osobowości, nerwice, kalectwo. Przyczyny zależne od otoczenia społecznego polegają na powstawaniu w życiu jednostki sytuacji zbyt trudnych oraz na nastawieniu jej zbyt skomplikowanych i ciągle się zmieniających wymagań, uniemożliwiających adaptację.
Według Lipkowskiego

To zaburzenie charakterologiczne spowodowane niekorzystnymi lub wewnętrznymi warunkami rozwoju, powodujące „wzmożone trudności” w dostosowaniu się do uznanych norm społecznych oraz w realizacji zadań życiowych

Według Maciarz
Niedostosowanie społeczne- nieumiejętność dostosowania swego zachowania się do wymagań i norm społecznych, poprawnego społecznie współżycia i współdziałania z innymi ludźmi. Przyczyny niedostosowania społecznego są różnorodne, często złożone- natury organicznej, wówczas tkwią w uszkodzeniach i zaburzeniach mózgu, natury osobowościowej, chorobowej i środowiskowej.

Według Konopnickiego

To złożone zjawisko (psychologiczno-społeczne) wyrażające się w zachowaniu sprawiającym wiele kłopotów i trudności jednostce i jej otoczeniu i jednocześnie sprawiając poczucie nieszczęśliwości u jednostki( subiektywne poczucie nieszczęścia)

Według Stotta
• Wrogość objawiająca się między innymi podejrzliwością, niszczeniem przedmiotów, gwałtownymi wybuchami gniewu, drugorocznością, wygórowaniem.
• Zahamowanie w postaci nadmiernej uległości, pracy poniżej możliwości, brakiem pomysłowości, spowolnianymi reakcjami psychomotorycznymi itp.,
• Niekonsekwencja manifestująca się nadpobudliwością, brakiem koncentracji, uwagi, występowaniem symptomów neurotycznych
• Aspołecznośc obejmująca silne dążenie do szkodzenia innym, mściwość, okrucieństwo itp.
• Wrogość z tendencja do aspołeczności ( powstałą przez zastawienie symptomów wrogości i aspołeczności)

Według Doroszewskiej

To rodzaj zaburzeń w zachowaniu spowodowany „negatywnymi warunkami środowiskowymi” bądź zaburzeniami równowagi procesów ośrodkowego układu nerwowego

Według Przetacznikowej

To zaburzenie emocjonalne wyrażające się w trudności lub niemożliwości współżycia jednostki z innymi ludźmi

Według Pospiszyla

Pod względem logicznym jest to pojęcie puste, gdyż niedostosowania na dobrą sprawę nie ma i nie może być. Samo życie bowiem pośród ludzi, wchodzenie w określone „interakcje” jest pewną formą przystosowanie społecznego.

jdujWedług Ostrihańskiej

To odmiana rozwoju społecznego dziecka pociągająca za sobą złe skutki dla samego dziecka i jego otoczenia społecznego

Według Lesława Pytki

Nieprzystosowanie społeczne jest szczególnym stanem jednostki znajdującą się pod presją rozmaitych czynników środowiskowych, stanem, który powiązany jest układem jej postaw i motywacji, wyrażających się w gotowości do reagowania w sposób niezgodny z zaleceniami i przepisami ról społecznych przypisanych jednostce przez system społeczny.

• Definicje objawowe, w których nieprzystosowanie społeczne określa się poprzez odwołanie się do jego podstawowych i specyficznych objawów oraz elementarnych wskaźników o charakterze behawioralnym.
• Definicje teoretyczne, w których oprócz charakterystyki symptomatologicznej angażuje się pewne pojęcia teoretyczne wynikające z ogólnej teorii przystosowania lub normalnego funkcjonowania społecznego jednostki( takie np. jak motywacja, postawy, role społeczne, przepisy ról społecznych, normy, standardy idealne, interracjonalizacja wartości i norm poziomu lęku, sumienie).
• Definicje utylitarne, które ujmują nieprzystosowanie społeczne od strony pewnej bezradności środowiska wychowawczego wobec jednostki sprawiającej mu trudności wychowawcze oraz od strony niedostosowania tego środowiska do potrzeb i aspiracji oraz poziomu rozwoju dziecka oznaczonego jako zaburzone, wobec którego należy zastosować specjalne metody i specjalne środki.
• Definicje operacyjne, w których wskazuje się nie tylko na symptomy danego zjawiska (nieprzystosowania), ale przede wszystkim na sposoby jego pomiaru, odsyłając jednocześnie do konkretnego narzędzia pomiarowego (testu, skali, kwestionariusza). Dewiacja- zaburzenie, odchylenie od normy zdrowia, rozwoju, zachowania się, funkcjonowania emocjonalnego, społecznego, wolicjonalno- dążeniowego.

Dewiacja używana jest również w odniesieniu do patologii społecznych.
Dewiant- w potocznym znaczeniu osoba nienormalna, zaburzona, przejawiajaca negatywne cechy osobowości i zachowania się.

Paula

Nieprzystosowani społecznie to dzieci i młodzież, u których na skutek zaburzeń wewnętrznych lub niekorzystnych warunków środowiskowych występują utrwalone (powtarzające się) zaburzenia w zachowaniu.
Zdaniem Czesława Czapówa istnieją trzy zasadnicze etapy (stadia) wykolejenia społecznego, dające się zidentyfikować na podstawie badań empirycznych i wiedzy teoretycznej. Etapy te to:
• Stadium pierwsze- które charakteryzuje się wystąpieniem u jednostki poczucia odtrącenia, czyli niezaspokojeniem potrzeby zależności emocjonalnej. Reakcją może być agresja antyspołeczna, reakcje negatywne, buntownicze, narastająca wrogość wobec rodziców i społeczeństwa jako całości. Występują niekontrolowane reakcje emocjonalne i brak koncentracji uwagi. Jednostka łatwo się nudzi rozpoczętymi czynnościami i nie przejawia dostatecznej cierpliwości do ich ukończenia.
• Stadium drugie- które wyraża się utrwaleniem wrogich reakcji wobec osób socjalizująco znaczących i autorytetów. Próby nawiązania bliższego kontaktu emocjonalnego z osobą nieprzystosowaną napotykają irracjonalny opór. Typowym przejawem tego stadium jest odrzucenie wszelkich form ekspresji wyrażających więź uczuciową z innymi ludźmi. Jednostka zaczyna zaspokajać podstawowe potrzeby społeczne i emocjonalne poza domem rodzinnym. Pojawiają się wtedy pierwsze symptomy wykolejenia społecznego, takie jak alkoholizowanie się, ucieczki z domu, wagarowanie, wybryki seksualne itp.
• Stadium trzecie- wiąże się z autonomizowaniem się działalności antyspołecznej (antagonistyczno-destrukcyjnej), która zaczyna stanowić samoistne źródło przyjemności i satysfakcji dla jednostki nieprzystosowanej. Osoby wchodzące w to stadium dążą do nawiązania kontaktów z gangami i grupami o charakterze chuligańskim, zabawowym lub wręcz przestępczym. Najwyraźniej stadium to przejawia się w grupowej działalności antyspołecznej prowadzącej do jawnego, otwartego konfliktu z obyczajem, moralnością lub prawem.

Dokonanie typologii nieprzystosowania społecznego czyli wykolejenia społecznego sprowadza się do wyróżnienia kryteriów klasyfikowania zachowania dewiacyjnego według czynników etiologicznych lub opisujących formy zachowania.

Przykładem pierwszej typologii jest propozycja Czesława Czapówa wyróżniająca trzy zasadnicze typy wykolejenia społecznego ze względu na trzy różne czynniki etiologiczne:
• Zwichniętą socjalizację- prowadzącą do manifestowania nieprzystosowania społecznego w różnorodnych formach. Jednak czynnik dominujący i warunkujący jest ten sam, a mianowicie: niedostatki w zakresie socjalizacji dziecka (nieodpowiednia opieka rodzicielska lub jej brak, odtrącenie emocjonalne, zaniedbanie społeczne i pedagogiczne).
• Demoralizację- pojawiającą się wtedy gdy dziecko dostaje się pod wpływ innej obyczajowości i kultury niż ta, w jakiej było wychowane (emigracja ze wsi do miasta, z jednego kraju do drugiego). Proces demoralizacji wiąże się zwykle z przewartościowaniem wartości tradycyjnych na rzecz nowych, do których jednostka nie potrafi się w pełni dostosować.
• Socjalizację podkulturową- będącą odmianą nieprzystosowania społecznego z uwagi na związek jednostki z wartościami i normami podkultury pozostającej w opozycji do kultury szerszej zbiorowości społecznej (np. społeczeństwa jako całości). Socjalizacja dziecka przebiega prawidłowo z punktu widzenia poprawności funkcjonowania mechanizmów psychologicznych. Popada ono jednak w konflikt z normami ogólnospołecznymi z powodu identyfikacji z własną podstawową grupą respektującą normy podkulturowe, chuligańskie, złodziejskie czy w ogólności przestępcze.

Innym przykładem typologii nieprzystosowania społecznego jest propozycja C. E. Sullivana i M. Q. Granta- amerykańskich badaczy. Amerykańska klasyfikacja nawiązuje do charakterystycznych form dewiantywnego zachowania się jednostek nieprzystosowanych społecznie, wyróżniając trzy klasy:
• Aspołeczni- to jednostki dostrzegające inne osoby jako teren potencjalnej eksploatacji. Nie są w stanie przewidzieć zachowań innych osób wobec siebie, dlatego w sytuacji niepewności lub nawet lekkiego zagrożenia reagują złością i agresją antyspołeczną. Innymi osobami interesują się jedynie w sensie instrumentalnym, jako przeszkodami lub „ułatwieniami” w realizacji własnych egoistycznych celów. Działają dość impulsywnie, dlatego nie są w stanie w pełni kontrolować efektów własnego zachowania.
• Konformiści- są jednostkami, które na frustrację własnych potrzeb reagują nadmiernym serwilizmem w stosunku do osób je frustrujących, przy założeniu, iż są to osoby znaczące. Takie zachowania spełnia funkcje czysto instrumentalne, gdyż jednostka próbuje manipulować swym konformizmem w celu uzyskania doraźnych korzyści i nagród poprzez utajnienie wewnętrznego sprzeciwu. Natomiast w sytuacji braku kontroli zewnętrznej postępuje zgodnie z własnymi przekonaniami i upodobaniami.
• Neurotycy- są jednostkami, które w wyniku zabiegów socjalizacyjnych zinternalizowały już pewien zbiór wartości nakazujących im postępowanie zgodnie z ich treścią tzn. akceptowane społecznie. Jednak przeżywają nieustanny lęk, że nie sprostają tym wartościom i normom, co prowadzi do poczucia niemocy i bezradności i dlatego jako reakcja na tę sytuację indolenizacji pojawiają się zachowania nieakceptowane społecznie.

W przytoczonej klasyfikacji kryterium wyróżniającym poszczególne formy zachowania nieprzystosowawczego jest jakość stosunków interpersonalnych jakie utrzymuje jednostka z osobami z najbliższego otoczenia społecznego.