www.apbezpieczenstwo.fora.pl

lupula · Dołączył: 04 Mar 2010 Posty: 16 Przeczytał: 0 tematów Ostrzeżeń: 0/5

Istota i cele wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa Unii Europejskiej w traktatach unijnych

Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa jest drugim filarem Unii Europejskiej. Ustanowiona została Tytułem V Traktatu o Unii Europejskiej „Postanowienia dotyczące Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa" Traktat o Unii Europejskiej został podpisany 7 lutego 1992 roku, a wszedł w życie l listopada 1993 roku. W obszarze WPZiB stanowił:
„Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa obejmuje wszelkie kwestie związane z bezpieczeństwem Unii, w tym ewentualnie kształtowanie wspólnej polityki obronnej, co z czasem prowadzić będzie mogło do wspólnej obrony"

Ogólnie charakter i istotę WPZiB określają „ Postanowienia wstępne” Traktatu o Unii Europejskiej, króre formułują cele Unii. Jednym z nich jest potwierdzanie tożsamości UE na arenie międzynarodowej, „zwłaszcza poprzez realizację wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, w tym stopniowe określanie wspólnej polityki obronnej.

Cele i instrumenty WPZiB
Cele Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa, tak jak określano je w Traktacie amsterdamskim, są sformułowane dość ogólnie jako:
Ochrona wspólnych wartości, podstawowych interesów, niezależności i integralności Unii, zgodnie z zasadami Karty Narodów Zjednoczonych;
Umacnianie bezpieczeństwa Unii we wszystkich formach;
Zachowanie pokoju i umacnianie bezpieczeństwa międzynarodowego, zgodnie z zasadami
Karty Narodów Zjednoczonych, Aktu Końcowego KBWE i celami Paryskiej Karty Nowej Europy, w tym dotyczącymi granic zewnętrznych;
Wspieranie współpracy międzynarodowej;
Rozwijanie i konsolidacja demokracji oraz rządów prawa, poszanowanie praw człowieka i podstawowych wolności
Tak określone cele , które Unia Europejska zamierza realizować za pomocą WPZiB, obejmują wartości i interesy, jakie reprezentują pojedyncze państwa i organizacje międzynarodowe o celach ogólnych. Wskazuje to na zadekretowane duże ambicje Unii stania się wszechstronnym aktorem międzynarodowym.
Sformułowania wprowadzone Traktatem amsterdamskim są konsekwencją, po pierwsze, kwestii powierzenia Unii wyłącznego prowadzenia WPZiB, a po drugie, postępu na drodze wspólnego definiowania przez państwa członkowskie zakresu spraw bezpieczeństwa Unii, które zostały włączone do WPZiB.
Instrumentami realizowania celów Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa, zgodnie z Traktatem amsterdamskim, są:
Zasady i ogólne wytyczne;
Wspólne strategie;
Wspólne działania;
Wspólne stanowiska;
Systematyczna współpraca między państwami członkowskimi
Poza tymi traktatowymi instrumentami są zwykle wspólne oświadczenia i deklaracje polityczne, którymi Unia posługuje się w polityce zagranicznej.

Zasady ogólne i wytyczne dla Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa od czasu Traktatu z Maastricht są określane przez Radę Europejską. Kompetencje te zostały rozszerzone Traktatem amsterdamskim również na kwestie o charakterze obronnym. Postanowienia te wynikają z usytuowaneia Rady Europejskiej jako nadrzędnego organu, nadającego impulsy do rozwoju całej Unii Europejskiej. W odniesieniu do WPZiB, jako polityki międzyrządowej, szczególnie ważne znaczenie ma to, że Rada Europejska- czyli ciało złożone z szefów państw i rządów- może programować aktywność dyplomatyczną i w sferze bezpieczeństwa. Nadaje to WPZiB charakter dynamiczny.

Wspólne strategie zostały wprowadzone Traktatem amsterdamskim jako instrument programowania przez Radę Europejską Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa. Mogą być one realizowane „przez Unię w obszarach, gdzie państwa członkowskie mają ważne, wspólne interesy. Wspólne strategie określają swoje cele, czas trwania oraz środki, które zostaną udostępnione przez Unię i państwa członkowskie. Wprowadzenie wspólnych strategii rekomenduje Radzie Europejskiej Rada Unii, która następnie odpowiada za ich wprowadzenie w życie. Wspólne strategie stanowią nowy instrument WPZiB, który jest przyjmowany przez Radę Europejską na zasadzie jednomyślności.

Wspólne działania stanowią bardzo ważny instrument politycznej aktywności UE w ramach WPZiB, który znacznie różni się od wspólnych działań przewidzianych wcześniej w Jednolitym Akcie Europejskim. W EWP nie miały one charakteru wiążącego dla państw członkowskich, ale były jedynie formą dokonywanej harmonizacji ich polityk zagranicznych. Natomiast Traktat z Maastricht uczynił ze wspólnego działania formalnie nowy instrument realizowania WPZiB oraz nadał mu charakter wiążący dla państw członkowskich Unii. Unia Europejska stosuje instrument wspólnego działania w różnych sprawach. Można z grubsza wyodrębnić dwa rodzaje takiego zaangażowania: pierwszy dotyczy wspierania przemian demokratycznych w krajach Europy Środkowej i Wschodniej oraz krajach pozaeuropejskich, drugi – zaangażowania Unii w rozwiązywanie problemów międzynarodowych, takich jak np. eliminowanie min przeciwpiechotnych czy umacnianie reżimów rozbrojeniowych.

Wspólne stanowiska zostały zdefiniowane w Traktacie o Unii Europejskiej w sposób ogólny, jako stanowiska określające podejście Unii do szczególnego problemu o charakterze geograficznym lub przedmiotowym. Na płaszczyźnie formalnej są one wyrazem systematycznej współpracy między państwami członkowskimi w prowadzeniu polityki zagranicznej UE.

Systematyczna współpraca między państwami członkowskimi Unii Europejskiej została postanowieniem Traktatu z Maastricht uczyniona instrumentem osiągania celów Unii, natomiast Traktat amsterdamski stanowi o umacnianiu systematycznej współpracy. Takie rozwiązanie oznacza logiczną kontynuację współpracy państw członkowskich, jaka zapoczątkowano ustanowieniem w 1970roku Europejskiej Współpracy Politycznej.

lupula · Dołączył: 04 Mar 2010 Posty: 16 Przeczytał: 0 tematów Ostrzeżeń: 0/5

Polska w realizacji wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa w Unii Europejskiej

Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa stanowi jeden z obszarów działalności Unii Europejskiej, który obejmuje wszelkie dziedziny polityki zagranicznej i ogół kwestii dotyczących bezpieczeństwa Unii, w tym stopniowe określanie wspólnej polityki obronnej, która może prowadzić do wspólnej obrony . Została powołana na mocy traktatu z Maastricht, podpisanego 7 lutego 1992 roku, a następnie rozwinięta przez traktaty z Amsterdamu (1997 r.), z Nicei (2001 r.) oraz z Lizbony (2007 r.). Jej podstawowym zadaniem jest koordynowanie polityki zagranicznej oraz bezpieczeństwa zewnętrznego państw członkowskich Unii Europejskiejw celu ochrony wspólnych wartości, podstawowych interesów, niezawisłości i integralności Unii. Współpracując w jej ramach, państwa członkowskie starają się wspólnie skuteczniej wpływać na globalną politykę i umacniać pozycję Europy na arenie międzynarodowej, dbając o pokój, przestrzeganie praw człowieka i rządów prawa na całym świecie.

Po 1989 roku podstawowym celem III Rzeczpospolitej była integracja ze strukturami zachodnimi, w tym z Unią Europejską. Było to nie lada wyzwanie, biorąc pod uwagę stan polskiej gospodarki, inne pozostałości po poprzednim systemie oraz wymagania, jakie stawiała sama Unia. Dzięki jednolitej polityce w tej sferze wszystkich polskich rządów po 1989 roku, udało się ten cel osiągnąć. 1 maja 2004 roku Polska została pełnoprawnym członkiem tej organizacji. Przystąpienie do Unii oznacza udział III RP w kształtowaniu Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa. Jak pokazały ostatnie lata, władze w Warszawie potrafiły skutecznie współdziałać z państwami Unii w tej dziedzinie, aby realizować nasze narodowe interesy.
Opracowywaniem polskich stanowisk w zakresie WPZiB zajmuje się ministerstwo spraw zagranicznych. W jego strukturze funkcjonują dwa departamenty zajmujące się tą dziedziną: Departament Polityki Europejskiej (DUE) i Departament Polityki Bezpieczeństwa (DPB). Do zakresu odpowiedzialności Departamentu Polityki Europejskiej należą:
1. analizowanie stanu oraz rozwoju Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa oraz Stosunków Zewnętrznych Unii Europejskiej (m.in. z NATO i innymi organizacjami międzynarodowymi);
2. koordynowanie wypracowywania stanowiska Polski w sprawach z zakresu WPZiB oraz zapewnienie obsługi pracy Dyrektora Politycznego i Korespondenta Europejskiego;
3. prowadzenie spraw związanych z wypracowywaniem strategii aktywnego członkostwa Polski w Unii Europejskiej w odniesieniu do głównych polityk wspólnotowych UE, a także analizowanie stanowiska państw członkowskich UE w sprawach integracji europejskiej;
4. współpraca z właściwą komórką organizacyjną w sprawach wprowadzania do polskiego porządku prawnego decyzji organizacji i instytucji międzynarodowych w zakresie wprowadzania, zawieszenia i znoszenia sankcji międzynarodowych;
5. koordynowanie prac związanych z udziałem Rzeczypospolitej Polskiej w dyskusji na temat kształtu instytucjonalnego UE;
6. zapewnienie obsługi przedstawicieli polskich biorących udział w posiedzeniach Rady Europejskiej oraz Rady ds. Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych3.
Do zadań Departamentu Polityki Bezpieczeństwa MSZ zaliczamy m.in.:
1. koordynowanie we współpracy z Departamentem Polityki Europejskiej problematyki Europejskiej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony;
2. formułowanie wniosków dotyczących zaangażowania RP w rozwój europejskich zdolności obronnych z punktu widzenia interesów bezpieczeństwa Polski;
3. prowadzenie spraw polityki bezpieczeństwa, w tym dotyczących problematyki NATO, OBWE oraz WPZiB, nieproliferacji, kontroli eksportu, kontroli zbrojeń i rozbrojenia;
4. analizowanie problemów bezpieczeństwa i obronności, w tym identyfikowanie i analizowanie zagrożenia bezpieczeństwa Rzeczypospolitej Polskiej;
5. zapewnianie obsługi uczestnictwa RP w inicjatywach rozbrojeniowych i w pracach międzynarodowych ugrupowań nieproliferacji i kontroli eksportu oraz w realizacji zobowiązań międzynarodowych w tym zakresie;
6. współpracowanie z właściwą komórką organizacyjną w sprawach związanych z wprowadzaniem do polskiego porządku prawnego decyzji organizacji i instytucji międzynarodowych w zakresie wprowadzania, zawieszania i znoszenia sankcji międzynarodowych;
7. przygotowywanie ekspertyz i wniosków dotyczących polityki bezpieczeństwa oraz reżimu i architektury bezpieczeństwa międzynarodowego;
8. opiniowanie celowości członkostwa RP w organizacjach międzynarodowych zajmujących się nieproliferacją, kontrolą eksportu, rozbrojeniem i kontrolą zbrojeń oraz ocena realizacji zobowiązań międzynarodowych w tym zakresie;
9. nadzorowanie pracy Stałego Przedstawiciela Rzeczypospolitej Polskiej przy NATO i UZE, Przedstawicielstwa RP przy OBWE oraz Przedstawicielstwa RP przy UE (z zakresu spraw EPBiO) .

Od początku przystąpienia Polski do UE priorytetowe znaczenie dla Warszawy miało wzmocnienie i zdynamizowanie współpracy Unii z jej wschodnimi sąsiadami. Polska działała na rzecz rozwoju Europejskiej Polityki Sąsiedztwa oraz popierała rozwój długoterminowych relacji UE z państwami Europy Wschodniej o proeuropejskich aspiracjach, zwłaszcza Ukrainą i Mołdawią. Zabiegała również o kontynuowanie na forum Unii rozmów na temat perspektyw rozwoju stosunków UE-Białoruś.
W 2005 roku Polska brała czynny udział w budowaniu strategicznego partnerstwa między Rosją a UE. Jego podstawą miały być plany działań w "czterech przestrzeniach": gospodarki, bezpieczeństwa zewnętrznego; wolności, sprawiedliwości i bezpieczeństwa wewnętrznego; badań naukowych, kultury i edukacji. Duże znaczenie przykładano do tego, aby współpraca UE-Rosja opierała się na powszechnie stosowanych w Unii wartościach. Przedstawiciele Polski aktywnie uczestniczyli też w dyskusji na temat możliwości poprawy warunków współpracy Obwodu Kaliningradzkiego z UE.
W 2004 roku przy dużym zaangażowaniu Polski i UE na Ukrainie zwyciężył wybory prezydenckie przedstawiciel demokratycznej opozycji Wiktor Juszczenko . Od tamtej pory Kijów jednoznacznie deklarował chęć przystąpienia Ukrainy do UE, a dyplomacja polska "lobbowała" na rzecz Ukrainy na salonach europejskich.
Inaczej przedstawiała się sytuacja Białorusi. W listopadzie 2005 roku Rada Unii Europejskiej przyjęła - głównie z inicjatywy Polski - konkluzje, w których odniesiono się do sytuacji na Białorusi. Udało się przeforsować zwiększenie środków na wsparcie społeczeństwa obywatelskiego na Białorusi i przekonać unijnych partnerów do szczególnego potraktowania zbliżających się wyborów w tym kraju. Dzięki aktywności polskiego ministra spraw zagranicznych w konkluzjach Rady UE odniesiono się również do represji wobec Związku Polaków na Białorusi (które notabene trwają do dziś). Pozytywnym efektem działalności Polski było zwiększenie zainteresowania UE sytuacją na Białorusi i podjęcie debaty na temat zaktywizowania unijnej polityki wobec tego kraju. Warszawa jednoznacznie wskazywała na potrzebę zwiększenia presji na władze białoruskie (m.in. za pomocą sankcji wizowych) i jednoczesnego przedstawienia oferty ściślejszej współpracy z UE.

Duży udział III RP miała w pracach UE podejmowanych w celu rozwoju stosunków z państwami Afryki, Pacyfiku i Karaibów, m.in. w ramach umowy z Kotonu. Polska wspierała działania na rzecz wzmocnienia współpracy zarówno z krajami Unii Afrykańskiej, jak i afrykańskimi organizacjami subregionalnymi, takimi jak IGAD (Międzynarodowy Organ ds. Rozwoju), ECOWAS (Wspólnota Gospodarcza Państw Afryki zachodniej), SADC (Wspólnota Rozwojowa Afryki Południowej) oraz EAC (Wspólnota Afryki Wschodniej).
Polska stworzyła w ramach struktur władz odpowiednie ramy instytucjonalne do współpracy z Unia Europejską w dziedzinie Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa, które pozwalają na skuteczną kooperację. Głównym kierunkiem, na którym koncentruje się Polska, jest kierunek wschodni. Wynika to z tego, iż w interesie Rzeczpospolitej Polskiej jest, aby jak najszybciej rozszerzyć Unię o naszych wschodnich sąsiadów, czyli Białoruś i Ukrainę, dzięki czemu odpowiedzialność za wschodnią granicę Unii Europejskiej by przeszła na te państwa.